(Deze tekst schreef ik op 11 november 2011)
In 1972 verscheen in Vrij Nederland de volgende contactadvertentie: “Mislukt schrijver, arm, lelijk, oud, slecht gebit, riekend uit de mond, homofiel, RK, zoekt lief leuk speelkameraadje.” De afzender bleek Gerard Reve, de beroemde Volksschrijver die, zeker in die tijd, allesbehalve mislukt en armlastig genoemd kon worden. De advertentie leverde hem overigens 20 reacties op en een nieuwe verloofde.
Wat zo’n verademing is in deze tekst, en überhaupt in het werk van Reve, zijn de relativering en zelfspot. Alles wat hij vlak daarvoor schreef, plaatste hij meteen weer in perspectief, inclusief zichzelf. Iemand die die kunst beheerst is in mijn ogen echt volwassen.
Ik moet hier vaak aan denken als ik weer eens het zoveelste reclameblok voorbij zie komen. Het is niet zozeer de eindeloze herhaling van steeds maar dezelfde commercials of de vaak tenenkrommende leukdoenerij die zo irriteren. Nee, het is het steevaste gebrek aan relativering en zelfspot die elk normaal mens doen gruwen.Uitgelaten mannen in een Renault Scénic met een baby op de achterbank ‘I love rock ’n roll’ zingend, Plus supermarkten met dat wanhopig leuk doende obesitas meisje. Of sinds deze week Johan Derksen die van De Nederlandse Energie Maatschappij heel overtuigend “gewoon doen!” moet zeggen.
Oh gruwel…
En het zijn meestal ook nog de A-merken die zich hieraan bezondigen, hun wanproduct goedpratend door te verwijzen naar het consumentenonderzoek dat ‘een sterke voorkeur onder respondenten aangaf’. Het zal wel. Maar een A-merk is nog niet hetzelfde als een volwassen merk.
En die zijn er godzijdank ook nog. Zo vind ik de tv commercials van Andrélon altijd vermakelijk. Vrouwen die eerst niks kunnen of durven en, eenmaal aan de Andrélon, totaal de andere kant opgaan. En dat dan weer overdreven. En ook de ‘Genoeg gelachen’ advertentie waarmee Skoda destijds de Octavia introduceerde, was z’n Effie natuurlijk dubbel en dwars waard.
En dan is er Volkswagen dat zichzelf op een leuke manier te kakken zet.
A-merken die de status van volwassenheid hebben bereikt. Dat moest maar de inzet worden voor de Verkiezing van het Beste Zelfspotje. De term is overigens niet van mij, ik kwam ‘m googlend tegen, maar als u het mij vraagt verwoordt hij perfect waar het naartoe moet met de tv reclame.
